A GAITA FOLCLORICA A DEBATE

Traemos eiquí  a nova da publicación dun traballo musical editado hai un mes polo grupo de gaiteiros “ Os Terribles de Arousa” que lidera Carlos Rey, non porque no CD apareza algo directamente relacionado co Bierzo, senón por un apuntamento introdutorio  moi interesante que redactou Carlos, un dos gaiteiros amigos que nos merece maior credibilidade e respecto pola coherencia no seu labor de folclorista.  Coa humildade que o caracteriza, logra sorprendernos agradablemente a cada certo tempo. Dende que o coñecemos, nos anos 80, etapa na que estaba desenvolvendo aquel proxecto denominado “Pallamallada”, os seus aportes resultaron sempre tan frescos e innovadores, como galardoados (o grupo Pallamallada foi 1º premio outorgado polo Ministerio de Cultura ao mellor grupo folk no ano 1987). 

Daquela tamén percorreu toda a xeografía de Galicia procurando unha recolleita de folclore das máis destacadas e que saíu editada co nome “Derradeira polavila”(editada por Tecnosaga), incluíndo, como non podía ser menos, os propios Ancares. Máis recentemente colaboramos con el para realizar un traballo específico sobre o famoso grupo de gaiteiros do Sixto, os Campaneiros de Vilagarcía (2005) e que resultou ser outro fito no mundo da gaita e do folclore de Galicia. Estes últimos anos, co grupo dos Terribles de Arousa xa leva editado tres CD co repertorio da Arousa e Salnés entre outros traballos e publicaciois destacables, todas elas moi aconsellables.

Este  pequeno texto que transcribimos íntegro a continuación, pareceunos moi apropiado, válido para o debate a realizar ao redor do folclore na nosa comarca e, á vez, claramente revelador das deficiencias e carencias coas que a día de hoxe se vén traballando no mundo da gaita tradicional. Temos que procurar tomar boa nota á hora de garantir que as gaitas folclóricas no Bierzo sigan soando como soaban nas maos dos nosos vellos gaiteiros.

A GAITA FOLCLÓRICA NA ACTUALIDADE: EVOLUCIÓN NATURAL OU FORZADA

por Carlos Rey Cebral (texto introdutorio do CD “O camiño do carro”2013)

"Comentábame unha vez o gaiteiro santiagués Juan Bello Mallou ao voltar dunha actuación: “ Antes, se escoitabamos a uns gaiteiros de lonxe, sen velos xa sabíamos quen eran, polo son das gaitas. Agora todos soan o mesmo.” A reflexión de Juan era ben certa. Estamos a vivir a evolución silenciosa do instrumento.

Se a unificación de medidas das distintas pezas da gaita (especialmente punteiros) que fixeron os principais artesáns de Galicia, empobreceu a riqueza e a variedade tímbrica do instrumento, esta evolución forzada non remata aí. Comezouse por case abandonar as gaitas tumbais e as grileiras, pois a mayoría das agrupacións tocan con punteiros afinados en DO. Logo veu a unificación das medidas das pallaetas. Despois empezaron a vir os palláns de bolígrafo. Hai uns anos chegaron os foles de gore-tex. Hai pouco saíron uns novos pallóns de plástico e metal moi elaborados. A busca da afinación perfecta dos punteiros segue sen descanso. E coido que non tardará moito en saír unha palleta de plástico ou pasta, senón, ao tempo.

Son detalles pequenos, si, pero se os xuntamos todos, dentro de poucos anos o son desa nova gaita, case rozando a perfección, pouco terá que ver co son da gaita folclórica.

E iso é o que parece que non teñen claro nin os artesáns nin os novos gaiteiros.

Está moi ben que haxa unha gaita perfeccionada para tocar con calquera outro instrumento, ou cunha banda de música: unha gaita de concerto. Pero non por iso podemos matar a gaita enxebre, a gaita do país. Aínda que ese parece que é o camiño que leva."